Skapular Diskinezi nedir?
Skapular diskinezi, kürek kemiğinin (skapula) hareketlerinde anormal bir modelin ortaya çıkmasıyla karakterize edilen bir durumdur. Skapula, omuz eklemi için bir temel görevi görür ve kolun hareketlerine yardımcı olur. Normalde, skapula ve omuz arasındaki ilişki oldukça hassas bir dengededir ve bu denge, kolların serbestçe hareket etmesini sağlar. Ancak, bu denge bozulduğunda, skapular diskinezi olarak bilinen durum ortaya çıkar. Skapular diskinezi, omuz ve skapulanın uyumlu hareket etmemesinden kaynaklanır ve genellikle omuz ağrısı, fonksiyon kaybı ve yaralanma riskinde artışa neden olur.
Skapular Dizkinezi sebepleri nelerdir?
Skapular diskinezi’nin gelişiminde birçok faktör rol oynar. Bu faktörlerin başında kas dengesizlikleri, sinir hasarları, postür bozuklukları ve omuz yaralanmaları gelir. Skapulanın düzgün hareket etmesini sağlayan kaslar arasında dengesizlikler oluştuğunda, skapula normal hareket paternini kaybedebilir. Özellikle serratus anterior, trapezius ve rhomboid kaslarının zayıflığı veya gerginliği, skapular diskineziye neden olabilir. Bu kasların yetersiz aktivasyonu, skapulanın yanlış hizalanmasına ve hareketlerinde bozulmalara yol açabilir. Skapula çevresindeki kas gruplarının bir kısmı aşırı gergin olabilirken, diğerleri zayıflamış olabilir, bu da dengesiz bir hareket paternine neden olur. Bu dengesizlikler zamanla artarak, skapulanın normal fonksiyonunu tamamen kaybetmesine yol açabilir.
Sinir hasarları da skapular diskinezide önemli bir rol oynar. Uzun thoracic sinirinin hasar görmesi, serratus anterior kasının zayıflamasına ve bunun sonucunda skapulanın anormal hareket etmesine neden olabilir. Bu durum, “winging scapula” olarak bilinen ve skapulanın anormal bir şekilde dışa doğru çıkıntı yaptığı bir durumu da beraberinde getirebilir. Sinir hasarları, genellikle doğrudan travmalar, cerrahi müdahaleler ya da sinirin sıkışması sonucu ortaya çıkar ve bu durumlar yaratılan baskının derecesine bağlı olarak, skapulanın hareketlerini ciddi şekilde etkileyebilir.
Postür bozuklukları da skapular diskineziye katkıda bulunur. Özellikle masa başında uzun süre oturmak gibi kötü postür alışkanlıkları, skapular kaslarda gerginliğe ve dengesizliklere yol açabilir. Omuzların öne doğru yuvarlandığı, başın öne doğru eğildiği duruşlar, skapulanın pozisyonunu etkileyerek diskineziye zemin hazırlayabilir. Modern yaşam tarzı, bu tür postür bozukluklarının yaygınlaşmasına neden olmuş, bu da skapular diskinezi vakalarının artmasına yol açmıştır. Kötü postür zamanla omuz eklemi ve çevresindeki kasların normalden farklı çalışmasına neden olur, bu da skapulanın doğal hareket paternini bozar. Omuz yaralanmaları, skapular diskinezi gelişimini tetikleyen bir diğer önemli faktördür. Rotator cuff yırtıkları, labrum yaralanmaları veya omuz çevresindeki diğer yaralanmalar, skapular diskineziye yol açabilir. Yaralanmalar sonrası omuz hareketliliğini kaybeden kişiler, skapular kasları yeterince kullanamadıkları için bu durum gelişebilir. Yaralanmalar ayrıca skapula ve omuz arasındaki dengeyi bozarak, anormal hareket paternlerine yol açar. Tedavi edilmemiş veya tam olarak iyileşmemiş omuz yaralanmaları, uzun vadede skapular diskineziye neden olabilir.
Belirtileri nelerdir?
Skapular diskinezi, genellikle omuz ağrısı ile ilişkilendirilir, ancak belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. En yaygın belirtiler arasında omuz ağrısı, hareket kısıtlılığı, kas yorgunluğu, skapulanın anormal hareketi ve hissetme kaybı yer alır. Skapular diskinezi, omuz bölgesinde genel bir ağrıya neden olabilir. Bu ağrı, omuz hareketleri sırasında, özellikle de kolun yukarı kaldırılması veya yana açılması sırasında daha belirgin hale gelir. Skapulanın anormal hareketleri, omuz ekleminin tam hareket açıklığını kısıtlayabilir. Bu durum, günlük aktivitelerde zorluk yaşanmasına neden olabilir. Örneğin, saç tarama, giyinme veya bir nesneyi yüksek bir raftan alma gibi basit aktiviteler bile zorlaşabilir.
Skapular kaslardaki dengesizlikler ve zorlanmalar, kas yorgunluğuna yol açabilir ve bu yorgunluk, özellikle uzun süreli aktiviteler sırasında belirgin hale gelir. Gözle görülür bir şekilde, skapula omuz hareketleri sırasında normalden farklı bir şekilde hareket edebilir. Örneğin, skapula omuz hareketleri sırasında aşırı yükselir veya omurga boyunca dışa doğru çıkar. Sinir hasarı varsa, skapular bölge çevresinde his kaybı veya karıncalanma gibi nörolojik belirtiler de ortaya çıkabilir.
Skapular Diskinezi tanısı nasıl konulur?
Skapular diskinezi, genellikle bir fiziksel değerlendirme ile teşhis edilebilmektedir. Hastanın skapula hareketlerini gözlemleyerek ve omuz hareket açıklığını değerlendirerek tanı koyabilir. Ayrıca, omuz kaslarının gücünü test etmek ve olası sinir hasarlarını değerlendirmek için çeşitli testler uygulanabilir. Bazen, altta yatan nedenleri daha iyi anlayabilmek için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya ultrason gibi görüntüleme teknikleri de kullanılabilmektedir. Bu testler, skapulanın ve omuz ekleminin anatomik yapısını ve olası yaralanmaları değerlendirmek için önemli bilgiler sağlar.
Skapular Diskinezi tedavisi nasıl yapılır?
Skapular diskinezi tedavisi, altta yatan nedenlere ve semptomların şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi, genellikle konservatif yöntemlerle başlar ve bu yöntemler genellikle başarılı sonuçlar verir. Skapular diskinezi tedavisinin temelini fizik tedavi oluşturur. Fizik tedavi, skapular kasların güçlendirilmesine, esnekliğin artırılmasına ve postürün düzeltilmesine odaklanır. Serratus anterior, trapezius ve rhomboid kasları gibi spesifik kas gruplarını hedef alan egzersizler, skapular kontrolü yeniden sağlamaya yardımcı olabilir. Bu egzersizler, kasların kuvvetlenmesini ve uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlarken, aynı zamanda skapula ve omuz arasındaki hareket uyumunu yeniden kazandırmayı hedefler.
Ayrıca hastaların, günlük yaşamlarındaki postürlerini düzeltmeleri teşvik edilir. Bu, uzun süreli masa başı çalışmalarında ergonomik düzenlemeler yapmayı, doğru oturma pozisyonları kullanmayı ve düzenli aralar vermeyi içerir. Skapular diskineziye bağlı ağrıyı azaltmak için anti-inflamatuar ilaçlar veya ağrı kesiciler kullanılabilir. Buz uygulamaları da iltihaplanmayı ve ağrıyı azaltmada etkili olabilir. Bazı durumlarda, skapular diskinezi cerrahi müdahale gerektirebilir. Konservatif tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda veya sinir sıkışması durumunda cerrahi tedavi düşünülebilmektedir.
