Ganglion kisti nedir?
Ganglion kisti, eklem kapsülü ya da tendon kılıfından kaynaklanan, visköz sinovyal sıvı ile dolu iyi huylu kistik yapılardır. Cilt altında genellikle yuvarlak, sert-elastik kıvamda kitle şeklinde palpe edilir. Patolojik olarak kötü huylu özellik göstermezler. Ganglion kistinin en sık görüldüğü lokalizasyon el bileği çevresidir. Bununla birlikte ayak bileğinde, parmak eklemlerinde veya diğer sinovyal yapılara komşu bölgelerde de ortaya çıkabilir.
Ganglion kisti neden olur?
Bu soruya kesin bir yanıt bulunmamakla birlikte, eklem kapsülü veya tendon kılıfındaki dejeneratif değişiklikler ve mikrotravmalar sonucu sinovyal sıvının kapsül dışına çıkması temel mekanizma olarak kabul edilmektedir. Tekrarlayıcı el bileği hareketleri, travmatik öykü ve bağ dokusu zayıflıkları kolaylaştırıcı faktörlerdir. Bu nedenle özellikle elini yoğun kullanan kişilerde bu durum daha sık görülür. Özellikle şişlik ile beraber şiddetli ağrıya yol açan el bilek gangliyonları altta yatan bağ yırtığı açısından mutlaka detaylıca araştırılmalıdır.
Klinik Bulgular ve Tanı
Ganglion kistleri asemptomatik olabileceği gibi, ağrı, kozmetik rahatsızlık veya fonksiyonel kısıtlılık da yaratabilir. Kitle sıklıkla cilt altında yuvarlak konturlu olup hareketlerle belirginleşir. Ganliyon çevresinde şiddetli ağrı görülmesi durumun ciddiyetini göstermesi açısından önemlidir.
Ganglion Kisti patlarsa ne olur?
Kistin kendiliğinden patlaması durumunda genellikle cilt altına sinovyal sıvının yayılır; bu durum çoğu zaman ciddi sonuç doğurmaz, ancak yüksek oranda nüks ile seyreder.
Tanı çoğunlukla fizik muayene ile konur. Şüpheli olgularda ultrasonografi veya manyetik rezonans görüntüleme (MR), kistin tam olarak derinliğini, boyutunu ve çevre dokularla ilişkisini değerlendirmek için kullanılabilir.Ağrılı ganliyonlarda bağ yırtığı şüphesini netleştirmek için MR mutlaka gereklidir.
Doğal Seyir ve Komplikasyonlar
Bazı ganglion kistleri tedavi edilmeden kendiliğinden gerileyebilir. Literatürde bu sürenin genellikle 12–18 ay arasında olduğu bildirilmiştir. Bununla birlikte ganglion kisti tedavisi uygulanmayan olgularda kistin büyüyerek çevre sinir ve tendonlar üzerinde bası yapması sonucu ağrı, parestezi ve hareket kısıtlılığı gelişebilir. Nadiren enfeksiyon gelişirse apse formasyonu görülebilir.
Tedavi Yöntemleri
Ganglion kisti tedavisinde yaklaşım, hastanın semptomlarına ve kistin özelliklerine göre belirlenir. Küçük ve asemptomatik lezyonlarda konservatif izlem yeterli olabilir. Ancak ağrı, fonksiyon kaybı veya kozmetik kaygısı olan kişilerde aktif tedavi gerekir.
Konservatif yöntemler arasında istirahat, atelleme, nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar ve bazı olgularda fizik tedavi uygulamaları yer alır. Aspirasyon ile kist içeriğinin boşaltılması da uygulanabilmekle birlikte nüks oranı yüksektir.
Cerrahi Tedavi
Semptomatik ve tekrarlayan olgularda cerrahi eksizyon tercih edilir. Kisti ameliyat ile çıkarmak iki yöntemle mümkündür:
Açık cerrahi: el bileği üzerinden cilt kesisi yapılarak kist kapsülü ve bağlantılı dokular tam olarak çıkarılır.
Artroskopik (kapalı-kameralı ) cerrahi: Küçük insizyonlardan artroskop ile eklem içine girilerek hem kist eksize edilir hem de eşlik eden bağ lezyonları onarılabilir.
Özellikle ağrılı ganglionlarda artroskopik teknik, daha az morbidite ve daha hızlı rehabilitasyon avantajı sağlar. Aynı anda hem gangliyon çıkarılı hem de ek bir yar aizine ihtiyaç duymadan altta yatan bağ yırtığı özel ip düğümleri ile tedavi edilir. Bağ onarımı yapılmadan sadece gangliyonun temizlenmesi ağrı hasta şikayetlerinin devam etmesine neden olacaktır.
Sonuç
Ganglion kisti, çoğunlukla iyi huylu seyirli olmakla birlikte, büyüme ve nüks potansiyeli nedeniyle dikkatle izlenmelidir. Kistin tamamen çıkarılması ve eşlik eden patolojilerin tedavi edilmesi, kalıcı iyileşme için kritik öneme sahiptir. Klinik pratiğe göre tedavi planı konservatif yaklaşımlardan cerrahi eksizyona kadar geniş bir yelpazede değişebilir. Özellikle ağrı şikayeti ön planda olan vakalarda cerrahi tedavi uzun dönem başarı için en etkin seçenektir.
El bileği ağrılı ganglion nedeni ile kapalı cerrahi ile opere edilen hastanın görüşleri
Tekrarlayan ganglion ameliyatları sonrası yapılan kapalı kameralı yöntem ile tedavi
El bileği ganglion ve el bileği ağrısı kapalı kameralı yöntem ile tedavi edilen hastanın görüşleri
El bileği ağrısı, TFCC yaralanması ve ganglion nedeni ile opere edilen hastanın görüşleri
