Dirsek ağrısı, günlük yaşamı olumsuz etkileyen ve oldukça sık karşılaşılan bir ortopedik sorundur. Özellikle tekrarlayıcı hareketler, spor yaralanmaları, yaşa bağlı dejeneratif değişiklikler veya travmalar dirsek bölgesinde çeşitli rahatsızlıklara yol açabilir. Modern ortopedi, bu tür şikayetlerin teşhis ve tedavisinde giderek daha az invaziv yöntemlere yönelmiştir. Artroskopik dirsek cerrahisi, hem tanı hem de tedavi açısından günümüzde yaygın şekilde uygulanan etkili ve güvenli bir yöntemdir.
Dirsek Ağrısının Yaygın Nedenleri
Dirsek ağrısı, basit bir zorlanmadan ciddi bir kıkırdak hasarına kadar pek çok farklı nedenden kaynaklanabilir. En sık karşılaşılan durumlardan biri olan tenisçi dirseği, dirseğin dış kısmında, tekrarlayıcı kullanım sonucu oluşan tendon iltihabıdır. Golfçü dirseği ise dirseğin iç tarafındaki kasların zorlanmasıyla ortaya çıkar.
Yaşa bağlı olarak gelişen dirsek kireçlenmesi, eklem kıkırdağının aşınmasıyla birlikte hareket kısıtlılığına ve ağrıya neden olur. Dirsek sıkışma sendromu, eklem içinde serbest cisimlerin varlığı ya da yumuşak dokulardaki irritasyonla ilişkilidir ve genellikle belirli hareketlerde klik sesiyle birlikte görülür. Ayrıca, daha önce geçirilmiş travmalar sonrasında oluşan dirsek serbest cisimleri, eklem içinde serbestçe dolaşan küçük kemik veya kıkırdak parçaları olarak dirsek ağrısına ve kilitlenme hissine yol açabilir. Dirsek kıkırdak hasarı ise travmalar ya da tekrarlayan mikro zorlanmalar sonucu gelişerek eklem yüzeyinde pürüzlü yapılara neden olabilir.
Dirsek Ağrısının Teşhis Yöntemleri
Doğru tanı, etkili tedavinin ilk adımıdır. Dirsek ağrısının değerlendirilmesinde ilk olarak hastanın ayrıntılı şikâyet öyküsü alınır ve fizik muayene yapılır. Muayenede ağrının lokalizasyonu, hareket açıklığı, kas gücü ve fonksiyon kaybı değerlendirilir.
Tanının kesinleştirilmesi için görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Röntgen, kemik yapılardaki bozuklukları ve dirsek kireçlenmesini ortaya koymada kullanılırken, yumuşak doku hasarları için manyetik rezonans görüntüleme (MR) daha detaylı bilgi sağlar. Tendon ve bağ yapılarının değerlendirilmesinde ultrasonografi de etkili bir seçenektir. Bazı durumlarda, tanı koymakta zorluk yaşandığında veya aynı seansta tedavi planlanıyorsa artroskopi hem tanı hem de tedavi amacıyla uygulanabilir.
Konservatif (Ameliyatsız) Tedavi Seçenekleri
Dirsek ağrısının tedavisi çoğu zaman cerrahiye gerek kalmadan mümkün olmaktadır. Özellikle erken dönemde yapılan müdahaleler oldukça başarılı sonuçlar verebilir. Tedavide öncelikle hastanın ağrıyı artıran aktivitelerden kaçınması önerilir ve bilek ile dirseğin dinlendirilmesi sağlanır. Ağrının azaltılması amacıyla buz uygulamaları ve antienflamatuar ilaçlar kullanılır.
Fizik tedavi uygulamalarıyla kas-iskelet sisteminin dengesini sağlamak ve dirsek ekleminin hareket açıklığını korumak hedeflenir. Bazı hastalarda dirsek bölgesine yönelik özel olarak tasarlanmış atel veya ortez kullanımı faydalı olabilir. Şiddetli inflamasyon durumlarında kortikosteroid enjeksiyonları ağrıyı kısa sürede azaltabilir. Ancak bu tedavilerle istenilen düzeyde iyileşme sağlanamıyorsa, cerrahi yöntemler değerlendirilmelidir.
Dirsek Artroskopisi Nedir?
Dirsek artroskopisi, küçük kesiler aracılığıyla dirsek eklemine yerleştirilen kamera ve özel aletler yardımıyla yapılan kapalı bir cerrahi işlemdir. Bu yöntem sayesinde eklem içindeki yapılar net bir şekilde görüntülenebilir ve tedavi aynı seansta gerçekleştirilebilir.
Artroskopik dirsek cerrahisi, özellikle serbest cisimlerin çıkarılması, kıkırdak yüzeylerinin düzeltilmesi, sinovyal dokuların temizlenmesi, tendon iltihaplarının giderilmesi ve kireçlenmeye bağlı kemik çıkıntıların alınması gibi durumlarda tercih edilir. Açık cerrahiye kıyasla daha az doku hasarına yol açtığı için iyileşme süreci daha hızlıdır, enfeksiyon riski düşüktür ve estetik açıdan daha avantajlıdır.
Dirsek Artroskopisi Nasıl Yapılır?
Bu işlem genellikle genel ya da bölgesel anestezi altında yapılır. Cerrah, dirsek çevresine birkaç küçük kesi açarak artroskop adı verilen ince bir kamera ile eklem içini görüntüler. Aynı kesilerden sokulan özel cerrahi aletlerle, patolojik dokulara müdahale edilir. İşlemin süresi yapılan cerrahi müdahalenin kapsamına göre değişmekle birlikte genellikle 45 ile 90 dakika arasında tamamlanır. Hasta çoğu zaman aynı gün taburcu edilir.
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci ve Dirsek Rehabilitasyonu
Ameliyat sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye değişse de genel olarak hastalar birkaç gün içinde hafif aktivitelere dönebilir. Ancak tam fonksiyonel iyileşme için iyi planlanmış bir rehabilitasyon programı uygulanmalıdır.
İyileşmenin ilk aşamasında şişliği azaltmak için dirseğin yüksekte tutulması ve soğuk uygulama yapılması önerilir. Bu dönemde pasif ve aktif egzersizlerle eklem hareket açıklığı korunur. Kas gücünü geri kazanmak ve dirseğin normal işlevine kavuşmasını sağlamak amacıyla ilerleyici egzersiz programları uygulanır. Tüm süreç boyunca bir fizyoterapist eşliğinde planlanan rehabilitasyon, ameliyatın başarısını doğrudan etkiler.
Dirsek Ağrısını Önlemeye Yönelik Öneriler
Dirsek rahatsızlıklarını önlemenin en etkili yolu, tekrarlayıcı zorlamalardan kaçınmak ve doğru vücut mekaniğini kullanmaktır. Ağırlık kaldırırken bileği ve dirseği destekleyici pozisyonlara dikkat edilmeli, spor aktiviteleri öncesinde ısınma ve esneme hareketleri ihmal edilmemelidir. Çalışma ortamının ergonomik düzenlenmesi, tekrarlayıcı el ve kol hareketlerinden kaynaklı zorlanmaların önüne geçebilir. Eğer dirsekte hassasiyet veya ağrı hissediliyorsa, erken dönemde ortez veya bandaj kullanımı koruyucu olabilir.
Ne Zaman Bir Uzman Hekime Başvurmalı?
Dirsek ağrısı bazen geçici olabilir, ancak birkaç haftadır devam eden, istirahatle geçmeyen ya da günlük aktiviteleri zorlaştıran ağrılarda mutlaka bir ortopedi uzmanına başvurulmalıdır. Eğer ağrıya şişlik, kızarıklık veya ısı artışı eşlik ediyorsa, hareketlerde belirgin kısıtlanma varsa ya da daha önce denenmiş tedavilere rağmen şikâyetler sürüyorsa, altta yatan ciddi bir problem olabilir ve daha ileri tetkik gerekebilir.
Sonuç olarak eklemin diğer eklemlere de olduğu gibi kapalı ameliyatları teknik olarak biraz daha zor olmakla birlikte hastanın iyileşme dönemini hızlandırmakta ve hasta konforunu artırmaktadır.
dirsek kırıklı çıkığı nedeni ile ameliyat edilen hastanın hikayesi
