Skafoid Kırığı Nasıl Oluşur?
El bileği, sekiz adet küçük kemikten oluşan oldukça kompleks bir yapıdır. Bu kemikler iki sıra hâlinde dizilir ve elin fonksiyonel hareketlerini mümkün kılar. Bu kemiklerden biri olan skafoid, iki sıra arasında köprü görevi gördüğü için hem yapısal hem de mekanik olarak özel bir konumdadır. Aynı zamanda, bu özelliği nedeniyle travmalarda en sık kırılan el bileği kemiğidir. Özellikle avuç açık pozisyonda elin üzerine düşme sonucunda skafoid kırığı meydana gelir.
Travmanın hemen ardından, genellikle başparmak kökünde şiddetli bir ağrı hissedilir. Ancak ilginç bir şekilde, birkaç gün içinde ağrı azalabilir, belirgin morarma ya da deformite olmayabilir. Bu durum hastaların durumu hafife almasına ve doktora geç başvurmasına neden olabilir. Oysa ki skafoid kırıkları, doğru tanı ve zamanında tedavi edilmediğinde, kaynamama (nonunion), kemik erimesi (avasküler nekroz) ve el bileğinde kalıcı kireçlenme gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Tanı Nasıl Konulur ?
Skafoid kemiğinin karmaşık şekli ve el bileğinde derin konumda bulunması nedeniyle, ilk çekilen röntgenlerde kırık her zaman net bir şekilde görülemeyebilir. Bu durum, özellikle ayrışmamış (displasesiz) kırıklarda sık karşılaşılan bir sorundur. İlk grafilerde bir bulgu saptanmasa dahi, şiddetli ağrı varsa ve klinik muayene şüphe uyandırıyorsa, hasta mutlaka geçici olarak atellenmeli ve 10 gün sonra tekrar görüntüleme yapılmalıdır. Şüpheli durumlarda, MRI veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi ileri görüntüleme yöntemleri tercih edilir. Bu yöntemler, kemiğin iç yapısını ve damar dolaşımını değerlendirmede daha hassastır.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Tedavi, kırığın yerleşimine, parçaların ayrışma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir:
Ayrışmamış (non-deplase) kırıklarda, önkolu, eli ve başparmağı içine alan bir alçı ya da atel ile hareketsizlik sağlanır. Bu tedavi yöntemiyle iyileşme süreci genellikle 6–10 hafta sürer. Ancak skafoid kemiğin farklı bölgelerinin farklı kanlanma düzeyine sahip olması, bu süreyi uzatabilir. Özellikle el bileğine yakın kısımdaki kırıklar, zayıf kanlanma nedeniyle cerrahiye daha yatkındır.
Ayrışmış (depplase) kırıklarda, cerrahi müdahale tercih edilir. Bu cerrahi genellikle minimal invaziv yöntemlerle yapılır ve vida, pin ya da vida kullanılarak kırık stabil hale getirilir. Kimi zaman, kırığın kaynamasını desteklemek içinkalça ya da dirsek gibi farklı bölgelerden alınan greft de bölgeye yerleştirilir. Bazı durumlarda, ayrışma olmasa bile uzun süren atelleme yerine daha erken dönemde cerrahi stabilizasyon da düşünülebilir.
Skafoid Kemiği Kırıklarında Nonunion ve Avasküler Nekroz: Artroskopik Tedavi Seçenekleri
Skafoid kemiğinin kendine özgü anatomik yapısı nedeniyle kırıkların iyileşmesi zorlu olabilir. Bu zorluğun temel nedeni, skafoidin beslenmesinin damarsal yapılarla sınırlı olmasıdır. Kemiğin kan akışının büyük bir kısmı distalden (el parmaklarına yakın uçtan) proksimale (el bileğine yakın uca) doğrudur. Bu durum, özellikle proksimal uçtaki kırıkların daha riskli olmasına yol açar.
Bir skafoid kırığı meydana geldiğinde, bu hassas damarlar da zarar görebilir. Damarların hasar görmesi, kemik uçlarının yeterli kanlanamamasına (iskemi) ve dolayısıyla iyileşmenin gerçekleşmemesine neden olabilir. Bu duruma nonunion (kaynamama) denir. Nonunion, ağrıya, el bileği hareket kısıtlılığına ve güç kaybına yol açarak günlük yaşam aktivitelerini ciddi şekilde etkileyebilir. Daha ileri durumlarda, kan akışının tamamen kesilmesiyle kemik dokusunun ölmesi anlamına gelen avasküler nekroz (AVN) gelişebilir. AVN, skafoid kemiğinde çökme ve el bileğinde erken osteoartrite (kireçlenme) yol açabilecek ciddi bir komplikasyondur.
Skafoid nonunion veya avasküler nekroz geliştiğinde, genellikle cerrahi müdahale planlanır. Geleneksel olarak bu durumlar açık cerrahi ile tedavi edilmiştir. Açık cerrahide, kırık hattı temizlenir, sıkıştırma vidaları ile stabilizasyon sağlanır ve sıklıkla dolaşımı artırmak amacıyla damarlı kemik greftleri kullanılır. Bu greftler genellikle hastanın kendi vücudundan (örneğin önkol kemiğinden) alınır ve damarlarıyla birlikte skafoid kemiğine nakledilerek kanlanmayı iyileştirmesi hedeflenir.
Son yıllarda, el bileği cerrahisinde minimal invaziv yaklaşımlar popülerlik kazanmıştır. Bu yaklaşımlardan biri de artroskopik tedavidir. El bileği artroskopisi, küçük kesiler aracılığıyla eklem içine bir kamera ve ince cerrahi aletlerin sokulmasını sağlar. Bu sayede , eklem içeriden görüntülenerek daha hassas ve kontrollü bir şekilde işlem yapabilir.
Artroskopik Cerrahinin Avantajları Nelerdir?
Artroskopik cerrahi, minimal invaziv bir yaklaşım sunarak skafoid kırıkları ve AVN tedavisinde hastalar için bir dizi fayda sağlar. En belirgin avantajlarından biri, ameliyat sonrası ağrının açık cerrahiye göre belirgin ölçüde az olmasıdır. Küçük kesiler sayesinde çevre dokulara verilen hasar minimize edilir, bu da iyileşme sürecini hızlandırır ve hastaların günlük aktivitelerine daha çabuk dönmesini sağlar.
İşlem sırasında eklem içi bir kamera aracılığıyla büyütüleerek net bir şekilde görebilir. Bu doğrudan görselleştirme sayesinde, kırık hattının veya nekrotik alanın temizlenmesi ve kemik greftinin yerleştirilmesi çok daha hassas ve doğru bir şekilde yapılabilir. Bunun yanı sıra skafoiddeki problemle birlikte el bileğinde oluşabilecek diğer sorunlar (örneğin bağ yırtıkları veya kıkırdak hasarı) da artroskopi sırasında teşhis edilebilir ve aynı seansta tedavi edilebilir. Bu sayede , ek bir ameliyat ihtiyacını ortadan kaldırabilir.
Rehabilitasyon ve Takip Nasıl Olmalı ?
Tedavi süreci tamamlandıktan sonra bileğin tam fonksiyonuna kavuşması için fizyoterapi ve özel egzersizler gereklidir. Hareketsiz kalma süresi uzadıkça, bilek eklemi çevresindeki kaslarda zayıflama ve hareket kısıtlılığı gelişebilir. Bu nedenle, rehabilitasyon tedavinin önemli bir parçası olarak görülmelidir.
Skafoid Kırığı Sonrası Hasta Görüşler
Skafoid kırığı nedeni ile damarlı kemik nakli yapılan hastanın görüşleri
Skafoid kırığı nedeni ile kapalı yöntem ile tedavi edilen hastanın görüşleri
Skafoid kırığı kapalı yöntem ile tedavi edilen hastanın görüşleri
Scafoid kırığı nedeni ile kapalı yöntem ile tedavi edilen hastanın görüşleri
Skafoid kırığı kapalı yöntem ile tedavi edilen hastanın görüşleri
Skafoid kırığı kapalı yöntem ile tedavi edilen hastanın görüşleri
Scafoid kırığı nedeni ile ameliyat ettiğimiz hastamızın görüşleri
Skafoid kaynamama nedeni ile ameliyat ettiğimiz hastamızın görüşleri
Skafoid kırığı nedeni ile ameliyat ettiğimiz hastamızın görüşleri
