Ekstansiyon eklem açılarında artma, yani gerilme olarak tanımlanır. Ekstensör kaslar üst ekstremitede dorsal yerleşimli, radyal sinir tarafından innerve edilen kaslardır. 12 adet ekstansör kas bulunmaktadır. İnce ve yassı olan el bileği ve parmaklar üzerindeki ekstensör tendonlar cilt altında yüzeysel olarak yerleşir ve bu nedenle yaralanmalara açık hale gelirler.
Ekstensör Tendon Yaralanmaları tanısı nasıl konur?
Ekstensor tendon kesildiğinde, hasta parmağını düzleştiremez. Eğer tendon tam olarak kesilmemişse, parmak bir miktar düzelme sağlasa da ağrı ile birlikte hareket kısıtlılığı devam edebilir. Ekstensor tendonların tam kesilmesi durumunda, yaralanan parmak tamamen bükülük halde kalabilir ve düzleştirilemez. Bu durumda erken müdahale oldukça önemlidir.
Ekstansör tendon yaralanmaları genellikle sıkışma, burkulma, darbe alma veya kesici cisimler sonucu ortaya çıkar. Hastanın el röntgeni çekilir, avülsiyon fraktürleri araştırılır. Yapılan el hareketleri muayenesi yaralanma bölgesine göre değişir. Hastanın avuç içi düz bir masaya yerleştirilerek parmakları tek tek kaldırılır. Eklemlerde aktif ve pasif gerilme hareketleri incelenir. El bileğinin yukarı doğru kaldırılması istenir. Travma bölgesinde ağrı ve ödem izlenebilir.
Çekiç parmak deformitesi nedir?
Ekstansör mekanizmanın hasarlanması sonucu parmağın en uç ekleminden (Distal interfalangeal eklem-DIP) itibaren havaya kaldırılamaması durumudur. Kırık veya tendon kopması sonucu parmak ucunda aşağı doğru bükülme izlenir. Kemiğin tendon yapışma yerinden kırılması nedeniyle kemik kırığına bağlı olabilir veya eklem hizasındaki tendon bölümünde kesi veya kopma sonucu gelişebilir.
Çekiç parmak Doyle sınıflamasına göre 4 gruba ayrılır.
Tip 1: Parmakta en uç eklemde kapalı yaralanmalar
Tip 2: Parmakta en uç eklemde açık yaralanma
Tip 3: Parmakta en uç eklem hizasında açık yaralanma, tendon ve cilt kaybı
Tip 4a: Pasramğın en uç kemiğinde pediatrik büyüme plağında kırık
Tip 4b: Erişkinde parmaktaki en uç eklem yüzeyinin %20-50’sini içeren kırık
Tip 4c: Erişkinde parmaktaki en uç eklem yüzeyinin %50’den fazlasını içeren kırık
Kapalı yaralanmalar en az 6 hafta atelleme ile takip edilebilmektedir. Açık yaralanmalarda debridman, tendon ve kırık onarımı cerrahi olarak gerekmekte, operasyon sonrası yine 6 hafta atelleme ile desteklenmelidir.
Ekstansör tendon yaralanmaları tedavisi nasıl yapılır?
Operasyon lokal anestezi veya aksiller bölgesel anestezi (hastanın omuzdan uyuşturulması) altında yapılır. Bazı kesilerde tendon uçlarını bulmak amacıyla yara yeri genişletilebilir. Tendon uçları bulunur, uygun şekilde dikilir. Avulsiyon fraktürü mevcut ise K-telleri ile ekstansör pinleme yapılır. Cilt dikişleri atıldıktan sonra pansuman, ardından bileği ve parmakları içerecek şekilde atelleme yapılır. Erken mobilizasyon, mümkün olan en kısa sürede parmakların hareket ettirilmesi ve fizik tedavi ameliyat sonrası süreçte oldukça önemlidir.
Ekstansör Tendon yaralanması doğru tedavi edilmezse ne olur ?
Kuğu boynu deformitesi:
Proksimal interfalangeal eklemde (PIP) bükülme (fleksiyon) kaybı nedeniyle yumruk yapılamaz, PIP eklem geriminde anormal artış (hiperekstansiyonu), distal interfalangeal eklem (DIP) ve metakarpofalengeal eklem (MP) bükülmesi (fleksiyonu) ile karakterizedir. Kuğu boynu deformitesi; ekstansör tendon yaralanmaları, tedavi edilmemiş çekiç parmak sonrası, romatoid artrit, serebral palsi sebebiyle gelişmektedir. Tedavisi PIP eklem fleksiyonunu yeniden sağlamaktır, fleksiyonun sağlanamaması durumunda ise şekil bozukluğunu gidermek amacıyla artrodez (eklemin sabitlenmesi) operasyonu yapılmaktadır.
Düğme İliği Deformitesi:
PIP eklemde bükülme (fleksiyonu), DIP ve MP eklemde gerilme (ekstansiyonu) ile karakterizedir. El fonksiyonlarında genellikle problem görülmez, hasta cisimleri kavrayabilir ve yumruk yapabilir, fakat kozmetik görüntü açısından tedavi edilmesi gerekmektedir. PIP eklem fleksiyonu her pozisyonda kısıtlı
değilse atelleme ile takip edilmeli, görünümde maksimum düzeltmeyi elde etmek için en az 2-3 ay atellemeye devam edilmelidir. PIP eklem fleksiyonu tamamen kısıtlı ve eklemde katılık mevcut ise mutlaka serbestleme cerrahisi ve tendon rekonstrüksiyonu yapılmalıdır.
Tendon Rüptürü:
Onarım sonrası hasta uyumsuzluğu ve ilgili elin agresif kullanılması sebebiyle tendonun tekrardan kopması durumudur. Tendon hareket fonksiyonları muayene edilerek ve MR çekilerek tanı konur. Rüptüre olan tendon hemen eksplore edilerek tekrardan onarım yapılır. Erken tedavi edilmezse tendon primer olarak onarılamayabilir, greft veya tendon transferi gibi ileri operasyonlar gerekebilir.
Tendon Yapışıklıkları:
En iyi yapılan ameliyat ve rehabilitasyon sonrası dahi tendon yapışıklıkları gelişebilmektedir. Tendonlar çevre dokulara yapışır ve parmaktaki hareketler farklı derecelerde kısıtlanır. Ekstansör tendon yaralanmalarında gelişen yapışıklıklar, fleksör tendonlardakine oranla daha az görülmektedir. Onarım sonrası hareketin kısıtlandığı ve eklem hareket açıklığının arttırılamadığı 3. Aydan itibaren tenoliz (tendon serbestleme) operasyonu yapılmalıdır. Tenoliz operasyonu sonrası erken dönemde parmakların hareket ettirilmesi tedavinin başarılı olması için önemlidir.
Kronik Tendon Hastalıklarında Tedavi
Tendon Greftleri:
Primer tendon onarımı yapılamayan, defekt varlığı olan durumlarda, pasif eklem hareketi mevcut ise tendon grefti ile onarım yapılabilmektedir. Donör alan olarak Palmaris Longus ve Plantaris Longus başta
olmak üzere, hareket fonksiyonuna katkıda bulunmayan tendonlardan greft alınmaktadır.
Tendon Transferleri:
Radial sinir felci, distal radius kırığı ve romatoid artrite bağlı aşınma rüptürleri sebebiyle ekstansiyon hasarı meydana gelebilmektedir. Parmakların ve el bileğinin yukarı doğru kaldırılması fonksiyonunu sağlamak
amacıyla tendon transferleri yapılmaktadır. Radial sinir felci durumunda; ekstansör tendonlara, fleksör tendonların ve Palmaris longus tendonunun transfer edilmesi ile ekstansiyon hasarı giderilebilmektedir.
Baş parmak tendon kopması sonrası kas transferi yapılan hastanın görüşleri
Sinir hasarı sonrası parmaklarını kaldıramama nedeni ile kas transferi yapılan hastamızın görüşleri
Önkol damar sinir ve tendonlarda kesi geçiren doktor arkadaşımızın hikayesi
Tendon kopması nedeni ile tendon transferi yapılan hastanın görüşleri
12 senedir elini ve parmaklarını yukarı kaldıramayan hastamız elini normal kullanmaya başladı
Parmakta Tendonda Atlama Nedeni İle Opere Edilen Hastanın Görüşleri
El bileği kırığı sonrası başparmak hareket kaybı nedeniyle kiriş transferi yapılan hastamızın görüşü
Parmakta sinir yaralanması nedeni ile başvuran hastanın görüşleri
Sinir tümörü nedeni ile elini kullanamayan hastaya sinir transferi yapıldı
